STANOWISKO KOMISJI PRAWNEJ

GŁÓWNEGO INSPEKTORA PRACY

Z DNIA 27 WRZEŚNIA 2012 R.

DOTYCZĄCE STOSOWANIA PRZEZ INSPEKTORÓW PRACY ŚRODKÓW PRAWNYCH W SPRAWACH ZWIĄZANYCH Z WYPŁATĄ WYNAGRODZENIA ZA PRACĘ I INNYCH ŚWIADCZEŃ PRACOWNICZYCH

Zgodnie z art. 11 pkt 7 ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2012 r., poz. 404 z późn. zm.) – inspektor pracy uprawniony jest do nakazania pracodawcy wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu.

Zdaniem Komisji Prawnej Głównego Inspektora Pracy nakazy, o których mowa w art. 11 pkt 7 powołanej ustawy, powinny być wydawane przez inspektorów pracy jedynie w sytuacjach, gdy wynagrodzenie za pracę lub inne świadczenie pracownicze ma charakter bezsporny. Wskazuje na to użyte w ww. przepisie określenie „należne”. W praktyce nakaz ten powinien dotyczyć świadczeń naliczonych i zatwierdzonych do wypłaty przez pracodawcę, jednak – z jakichś względów – nie wypłaconych pracownikowi.

W uzasadnionych przypadkach inspektor pracy może wydać nakaz również w sytuacji, gdy świadczenie nie zostało naliczone, ale prawo do świadczenia wynika wprost z umowy o pracę, lub przepisów prawa pracy, a pracodawca nie wnosi zastrzeżeń do treści protokołu ustalającego stan faktyczny (np. prawo do dodatku za pracę w porze nocnej, gdy ustalenia z kontroli bezspornie dokumentują fakt pracy w porze nocnej).

W pozostałych sytuacjach (np. zastrzeżenia do protokołu, brak kompletu dokumentów potwierdzających prawo do świadczeń) w pkt 8 art. 11 ustawy pozostawiono możliwość kierowania przez inspektorów pracy wystąpień lub wydawania poleceń usunięcia stwierdzonych naruszeń przepisów prawa pracy, a więc również w sprawach związanych z wypłatą wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń pracowniczych.

Jak wynika z orzecznictwa sądów administracyjnych (wyrok NSA, I OSK 1186/08 lub wyrok WSA w Gdańsku, III SA/Gd 153/09) nakazy wypłaty mogą dotyczyć również należności byłych pracowników i obejmować (poza wynagrodzeniem za pracę i jego składnikami) w szczególności następujące świadczenia:

· odprawy emerytalno – rentowe,

· odprawy pieniężne w związku z rozwiązaniem umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników,

· nagrody jubileuszowe,

· ekwiwalenty pieniężne z tytułu niewykorzystania urlopów wypoczynkowych w związku z rozwiązaniem umów o pracę.

Natomiast nakazy, o których mowa w art. 11 pkt 7 ustawy o PIP, nie mogą obejmować:

· świadczeń wynikających z ubezpieczenia społecznego,

· świadczeń będących przedmiotem toczącego się postępowania sądowego lub objętych wyrokiem sądu pracy,

· odsetek za zwłokę w wypłacie wynagrodzeń lub innych świadczeń należnych ze stosunku pracy lub odsetek z tytułu nieterminowego wykonania wyroku sądowego,

· odszkodowania lub wynagrodzenia przysługującego z tytułu rozwiązania lub wypowiedzenia umowy o pracę.

W ocenie Komisji Prawnej, przedmiotowe nakazy powinny konkretnie wskazywać, na rzecz którego/ych pracownika/ów pracodawca ma dokonać wypłaty określonego świadczenia, z podaniem wysokości tego świadczenia i jego rodzaju. Zarządzenie nakazowe powinno dotyczyć jednego rodzaju świadczenia, niezależnie od liczby pracowników i okresu, za który ono przysługuje. Ponadto przedmiotowy nakaz może zawierać uzasadnienie prawne i faktyczne.